چاپ     ارسال به دوست

رییس پژوهشگاه شیمی: مثل دفاعی و هسته‌ای با سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها موفق خواهیم بود

 

خبرنگار محترم سرویس علم و آموزش خبرگزاری جمهوری اسلامی در حاشیه آئین تودیع و معارفه رؤسای سابق و جدید پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران مصاحبه ای با جناب آقای دکتر احمد شعبانی سرپرست محترم پژوهشگاه داشته اند که در دوبخش به شرح ذیل منتشر شد:

بخش اول:

رییس پژوهشگاه شیمی:

مثل دفاعی و هسته‌ای با سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها موفق خواهیم بود 

تهران-ایرنا-رییس پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی باتاکید برلزوم همراهی سه رکن دولت، مراکز علمی‌تحقیقاتی و صنعت برای موفقیت درحوزه‌های پژوهشی می‌گوید:در حوزه‌هایی که سرمایه‌گذاری شده مانند دفاعی و هسته‌ای، پیشرفت‌های خوبی حاصل شده و برای توفیق درسایر زمینه‌ها باید این روندحمایتی الگوی دستگاه‌ها قرارگیرد.

مرکز پژوهش‌‏های شیمی و مهندسی شیمی ایران با هدف فراهم آوردن امکانات پژوهشی بنیادی، کاربردی و آموزشی در تمام زمینه‌های شیمی و مهندسی شیمی و پرورش استعدادها و خلاقیت موجود در کشور و بهره‌گیری از ذخائر عظیم نفت، گاز، معادن، فلزات، گیاهان دارویی و نیز فراهم آوردن تمهیدات برای تولید نیمه‌صنعتی بر اساس تصمیم جلسه‏ مورخ 7/۵/۶۸ شورای گسترش آموزش عالی تاسیس و در اردیبهشت ۸۶ به پژوهشگاه ارتقا یافت. 

این پژوهشگاه در فضایی حدود ۱۶ هکتاری در اراضی چیتگر و در جوار دیگر پژوهشگاه‌های زیرنظر وزارت علوم قرار دارد و شامل چهار پژوهشکده‌ فناوری پاک، پژوهشکده مهندسی شیمی و نفت، پژوهشکده فناوری های نوین و پژوهشکده توسعه فرآیندهای شیمیایی و مرکز رشد است.  

دکتر سیدمحمد بلورچیان، عضو پیوسته فرهنگستان علوم و چهره ماندگار علم شیمی که به نوعی بنیانگذار این پژوهشگاه نیز به شمار می آید از بدو تاسیس ریاست این پژوهشگاه را تا سال ۱۳۸۶ برعهده داشت. دکتر احمد شعبانی (دانش‌آموخته رشته شیمی آلی از دانشگاه تربیت مدرس در مقطع دکتری) رییس دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱) و استاد دانشکده علوم شیمی و نفت این دانشگاه نیز اخیرا به عنوان جایگزین دکتر محمدرضا امیدخواه و به ریاست این پژوهشگاه منصوب شد. 

با وی در مورد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و نقش پژوهشگاه‌ها به ویژه پژوهشگاه شیمی در این امر، وضعیت بودجه پژوهش در نظام بودجه سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، چرایی محسوس نبودن نتیجه تحقیقات پژوهشگاه ها و دیگر مراکز تحقیقاتی در زندگی روزمره مردم و اولویت های کاری پژوهشگاه صحبت کرده‌ایم که در دو بخش می‌خوانید:

سوال: پژوهشگاه‌ها به طور کلی و پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی چه نقشی می‌توانند در تحقق شعار سال ایفا کنند؟

امکانات و تجهیزاتی که در این پژوهشگاه و پژوهشگاه‌های مشابه مثل پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی وجود دارد بسیار فراتر از تجهیزات پژوهشی دانشگاه‌ها است و احداث چنین پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی و پژوهشگاه‌های مشابه آن امروز به دلیل مسائل مالی و تجهیزات پیشرفته موجود در این پژوهشگاه‌ها بسیار دشوار است. بنابراین از این امکانات و سرمایه ملی باید به‌ خوبی، به طور بهینه و در راستای تحقق شعار سال استفاده شود. 

نکته دوم اینکه پژوهشگاه‌ها از نیروی انسانی بسیار توانمند برخوردارند در حالی که تامین و جذب نیروی انسانی شاخص در مراکز علمی کار دشواری است. از همه مهمتر تخصصی بودن پژوهشگاه در حوزه شیمی و مهندسی شیمی و تمرکز اعضای هیات علمی مهندسی شیمی و شیمی در کنار هم در راستای تکمیل چرخه تولید دانش فنی تا پایلوت و تولید صنعتی از معدود مواردی در کشور است که دو تخصص شیمی و مهندسی شیمی در کنار هم هستند. بنابراین پژوهشگاه از توانمندی لازم برای دستیابی به پیشرفته ترین دانش و فناوری در حوزه صنایع دارویی و شیمیایی برخوردار است.

بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر تولید؛ دانش بنیان، اشتغال‌آفرین و «تولید دانش‌وفناوری‌بنیان» و «اشتغال‌آفرینی» در سال ۱۴۰۱، کلیدواژه‌های امروز جهان در تولید ثروت دانش بنیان است و قطعا یکی از عناصر اصلی در عملیاتی کردن فرمایشات رهبری، مراکز علمی و پژوهشگاه‌ها هستند.

اشتغال دانش‌بنیان بر سه رکن استوار است؛ مراکز علمی، دولت و جامعه

به عنوان نمونه، گردش مالی جهانی دارو بیش از ۱۳۰۰ میلیارد دلار و تولید دارو و تجارت در صنعت دارو کاملا دانش بنیان است. یا اینکه تجارت در حوزه صنایع شیمیایی رتبه دوم جهان را دارد و بالغ بر ۷۰۰ هزار ترکیب شیمیایی با گردش مالی بالغ بر چهار هزار میلیارد دلار در صنایع مختلف به اشکال مختلف تولید و استفاده می شود. همه آنها دانش بنیان و در حوزه کاری پژوهشگاه ها هستند. بنابراین دستیابی به فرمان رهبری فرصت شایسته ای برای مراکز علم، دانش و فناوری است و این پژوهشگاه نیز به عنوان تخصصی ترین در حوزه صنایع شیمیایی می تواند نقش بسیار برجسته ای در دستیابی به آنها داشته باشد.

البته موفقیت در حوزه تولید و اشتغال دانش بنیان بر سه محور و رکن اصلی استوار است؛ دانشگاه و پژوهشگاه به عنوان تولیدکننده دانش، فناوری و پیشران در حوزه تولید دانش و فناوری، دولت به عنوان سیاست گذار و مجری قانون در حوزه سرمایه گذاری برای تولیدات دانش‌وفناوری‌بنیان و از همه مهمتر صنعت و جامعه اعم از شرکت‌های دولتی و خصوصی که به عنوان استفاده کننده و سرمایه‌گذار تلقی می‌شوند. اگر از این سه رکن، یکی خیلی برجسته باشد ولی دو عضو دیگر عملکرد و وظایف خود را به‌ درستی انجام ندهند، نتیجه چندان موفقیت‌آمیز نخواهد بود.

دولت قوانین مرتبط با سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی را اجرا کند

انتظار می‌رود دولت ها قوانین مصرح و مصوب از هزینه‌کرد سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی را بر اساس اسناد بالادستی همچنین الزام به هزینه‌کرد اعتبارات پژوهشی مندرج در ماده ۵۶ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، بندهای "و"  و "د"  تبصره "۹" قانون بودجه ۱۴۰۰ را در راستای حمایت از پژوهش و فناوری، اجرایی و عملیاتی کند تا گام های موثرتری در همه حوزه های تولیدی دانش بنیان از جمله صنایع شیمیایی و دارویی فراهم شود. اگر مراکز پژوهشی، دولت و صنعت به طور همگرا و در چارچوب وظایف و قوانین مصوب فعلی عمل کنند، قطعا موفقیت های بسیار بزرگی در تحقق فرمان و شعار سال به دست خواهد آمد.

همچنین در برنامه پنجم پیش بینی شده سهم پژوهش سه درصد از تولید ناخالص ملی و در برنامه ششم سهم پژوهش یک و نیم درصد از تولید ناخالص داخلی باشد که عملی نشده است. در سال ۱۴۰۰ سهم پژوهش ۳۲ صدم درصد بوده است. دولت ها به سرمایه گذاری در حوزه تولید ثروت دانش بنیان که مبتنی بر پژوهش است، چندان توجه نکرده اند. قوانین بسیار خوبی داریم و نیازی به وضع قانون جدید نیست و امیدواریم با تاکیدات مقام معظم رهبری، دانشگاه ها و پژوهشگاه ها، صنعت و دولت به وظایف خود شایسته تر عمل کنند. دولت باید در چارچوب قوانین مصوب صنعت را موظف کند در دانشگاه ها و پژوهشگاه ها سرمایه گذاری کند تا تولید دانش بنیان شکل بگیرد.

آیا مراکز علمی در همراه کردن دو نهاد دولت و صنعت با دانشگاه و پژوهشگاه کوتاهی کرده‌اند؟

آنها تلاش می‌کنند، برای نمونه ما در کمتر از یک ماه اخیر چند مکاتبه با وزارت خانه‌های مختلف از قبیل کشاورزی، برخی واحدهای تابعه وزارت نفت و سندیکاهای داروسازن و سموم کشاورزی و غیره مبنی بر درخواست اعلام نیازهای آنها در حوزه صنایع شیمیایی انجام داده ایم. همچنین از وزارت جهاد کشاورزی درخواست شده است در خصوص ۴۰۰ قلم از سموم مورد نیاز که ۹۸ درصد آنها وارداتی است، اولویت های خودشان را برای تولید به ما اعلام کنند. مثلا ۱۰ قلم از سموم پرمصرف را که اولویت‌دار، معرفی کنند تا پژوهشگاه دانش فنی تولید آنها را تدوین کند. گردش مالی سموم و کود کشاورزی در جهان حدود ۳۵۰ میلیارد دلار است و ایران با توجه به سهم جمعیتی باید سه و نیم میلیارد دلار در صادرات سموم سهم داشته باشد، اما بالغ بر ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار برای واردات سموم ارز خارج می‌شود.

آمار متناقض وزارت بهداشت و مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد تولید مواد اولیه دارویی در ایران

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام می کند ۹۷ درصد مواد اولیه یا موثره دارویی تولید داخل است. در حالی که گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد در ایران ۱۵۰۰ قلم مواد اولیه یا موثره دارویی مصرف می‌شود که فقط ۲۰۰ یا به قولی ۴۰۰ قلم از آنها تولید داخل است. اخیرا نامه ای از پژوهشگاه به سندیکای داروسازان ارسال شده که اقلام اولویت‌دار را برای تولید اعلام کنند تا پژوهشگاه برای تولید آنها برنامه ریزی کند.

در حوزه دارو مشکلات ساختاری نیز وجود دارد. تولید دانش فنی مواد موثره و مواد اولیه دارویی عمدتا توسط شیمی‌دان‌ها و مهندسان شیمی صورت می گیرد که در وزارت علوم هستند اما متولی صنعت دارو وزارت بهداشت است.

از دیگر نمونه‌های مشکلات ساختاری این است که همکاران من در پژوهشگاه در دوران کرونا واحد تولید اتانول یا الکل سفید ۷۰ درصد را به عنوان ضدعفونی کننده احداث و راه اندازی کردند. با توجه به اینکه قیمت الکل با خلوص بالاتر بسیار بالاست هنوز موفق به اخذ مجوز برای تولید الکل با خلوص ۹۹ درصد مورد استفاده در آزمایشگاه ها نشدند. گردش مالی صنعت دارو و تجهیزات پزشکی در ایران حدود ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده می شود و وزارت بهداشت متولی حوزه دارو و تجهیزات پزشکی است.

صنعت ایران سرمایه‌گذاری در بورس را به سرمایه‌گذاری دانش‌بنیان ترجیح می‌دهد

پرسش مهم این است چند درصد از این گردش مالی در تولید دانش بنیان مواد اولیه و موثره دارو هزینه می شود؟ بر اساس گزارش رسمی یکی از شرکت‌های دارویی در سال ۲۰۱۴ میلادی از مشارکت در بورس حدود ۷۰۰ میلیون دلار سود برده است؛ این یعنی صنعت ایران سرمایه گذاری در بورس را بر سرمایه گذاری در تولید دانش بنیان ترجیح می دهد.

برای تولید دانش فنی سرمایه و منابع مالی لازم است و در شرایط فعلی بودجه پژوهشگاه فقط هزینه‌های جاری و حقوق اعضای هیات علمی و کارکنان را تامین می‌کند. به طوری‌ که برای تولید دانش فنی باید حداقل واحد پایلوت طراحی و ساخته شود تا ماده ای تولید شود. متاسفانه جامعه و صنعت عادت ندارد یا نمی خواهند به سمت و سوی پژوهشگاه ها و دانشگاه ها بروند و برای تحقیق، پژوهش و تولید دانش فنی سرمایه گذاری کنند. گرچه همین الان در پژوهشگاه چند پروژه در حال اجراست که سرمایه گذار آنها برون دانشگاهی و صنایع است اما این فقط حدود ۲۵ درصد از ظرفیت پژوهشگاه را به خود اختصاص داده و فاصله با نقطه مطلوب بسیار زیاد است. 

انتظار می رود ماموریت اصلی پژوهشگاه های شیمی و مهندسی شیمی و پلیمر و پتروشیمی در راستای نیازهای صنعت نفت باشد. با توجه به اینکه بودجه دولتی پژوهشگاه ها فقط کفاف هزینه های کارکنان و جاری را می‌دهد، پیشنهاد می شود وزارت نفت ردیف بودجه ای را برای این پژوهشگاه ها در راستای نیازهای خود اختصاص دهد.

البته دانشگاه ها و پژوهشگاه ها با بودجه های اختصاصی فعلی در حوزه کاری خود عملکرد نسبتا قابل قبولی در تربیت کیفی دانشجویان، تولید دانش و دانش فنی دارند اما با سرمایه گذاری صنایع در چاچوب قوانین مصوب که دولت ها موظف اند بر اجرای این قوانین اشراف و تاکید داشته باشند، وضعیت فعلی به شدت بهبود و ارتقا خواهد یافت. بنابراین دولت می تواند با تاکید بر اجرایی شدن قوانین مصوب در حوزه ارتباط صنعت و دانشگاه دو نهاد دانشگاه و صنعت را همراه کند.

سوال: با وجود این عملکرد مثبت چرا دستاوردهای پژوهشگاه‌ها تاثیر محسوسی در زندگی مردم نداشته است؟

در حوزه هایی که سرمایه گذاری شده موفقیت های بسیار خوبی به دست آمده است. مثلا در حوزه های دفاعی یا علوم و فنون هسته ای. دانش فنی آنها با مشارکت فارغ التحصیل ها و اساتید دانشگاه های کشور در این زمینه ها فراهم شده است. لذا سرمایه گذاری در دستیابی به دانش فنی در هر حوزه ای از ملزومات است. در ضمن این فرض درستی نیست که دستاوردهای پژوهشگاه ها در زندگی مردم تاثیر ندارد و برای اثبات این مهم کافی است دانش آموختگان دانشگاهی و پژوهشگاهی در حوزه های خدماتی و تولیدات دانش بنیان در کشور نادیده گرفته شوند، در این صورت خواهید دید ده ها سال به عقب بر خواهیم گشت.

پایان بخش اول

بخش دوم :

ربیس‌ پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی مطرح کرد:

تولید مواد شیمیایی در داخل کشور؛ صادرات ارزان و واردات مجدد گران

تهران-ایرنا- رییس پژوهشگاه شیمی با انتقاد از صادرات ارزان و واردات مجدد و گران قیمت ۳۰۰ قلم ماده شیمیایی تولید داخل،از برنامه این پژوهشگاه برای تبدیل مواد به فرآورده‌های با ارزش‌افزوده بالا برای رفع این مشکل خبر داد و خواهان همراهی وزارتخانه‌های نفت، علوم و معاونت علمی ریاست جمهوری در این برنامه شد.

مرکز پژوهش‌‏های شیمی و مهندسی شیمی ایران با هدف فراهم آوردن امکانات پژوهشی بنیادی، کاربردی و آموزشی در تمام زمینه‌های شیمی و مهندسی شیمی و پرورش استعدادها و خلاقیت موجود در کشور و بهره‌گیری از ذخایر عظیم نفت، گاز، معادن، فلزات، گیاهان دارویی و نیز فراهم آوردن تمهیدات برای تولید نیمه‌صنعتی بر اساس تصمیم شورای گسترش آموزش عالی تاسیس و در اردیبهشت ۸۶ به پژوهشگاه ارتقا یافت. 

این پژوهشگاه که در فضایی به مساحت حدود ۱۶ هکتار در اراضی چیتگر و در جوار دیگر پژوهشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم ایجاد شده و شامل چهار پژوهشکده‌ فناوری پاک، پژوهشکده مهندسی شیمی و نفت، پژوهشکده فناوری های نوین و پژوهشکده توسعه فرآیندهای شیمیایی و مرکز رشد است. دکتر سیدمحمد بلورچیان، عضو پیوسته فرهنگستان علوم و چهره ماندگار علم شیمی که به نوعی بنیانگذار این پژوهشگاه نیز به شمار می آید از بدو تاسیس ریاست این پژوهشگاه را تا سال ۱۳۸۶ برعهده داشت.

دکتر احمد شعبانی (دانش‌آموخته رشته شیمی آلی از دانشگاه تربیت مدرس در مقطع دکتری) رییس دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱) و استاد دانشکده علوم شیمی و نفت این دانشگاه اخیرا جایگزین دکتر محمدرضا امیدخواه شد و به ریاست این پژوهشگاه منصوب شد. 

خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا با شعبانی در مورد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و نقش پژوهشگاه‌ها به ویژه پژوهشگاه شیمی در این امر، وضعیت بودجه پژوهش در نظام بودجه سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، چرایی محسوس نبودن نتیجه تحقیقات پژوهشگاه ها و دیگر مراکز تحقیقاتی در زندگی روزمره مردم، اولویت های کاری پژوهشگاه صحبت کرده‌ است.

شعبانی در بخش اول گفت و گو با ایرنا سه محور اصلی تحقق اقتصاد دانش بنیان را مراکز دانشگاهی، دولت و صنعت برشمرد و بر اجرایی شدن بودجه های پژوهش بر اساس قوانین موجود، از جمله قانون برنامه ششم توسعه تاکید کرد. وی موفقیت در برخی صنایع مانند صنعت دفاعی و هسته‌ای را ناشی از سرمایه‌گذاری در این صنایع دانست. 

رییس پژوهشگاه شیمی گفت: در حالی که گردش مالی سموم و کود کشاورزی در جهان حدود  ۳۵۰ میلیارد دلار است و ایران با توجه به سهم جمعیتی باید سه و نیم میلیون دلار در صادرات سموم سهم داشته باشد. بالغ بر ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون دلار برای واردات سموم ارز خارج می‌شود که این فقط یک نمونه از ضرورت همکاری وزارت‌خانه‌ها با مراکز تحقیقاتی برای تولید تحقیق تولید و اشتغال دانش‌بنیان است.

بخش دوم و پایانی این گفت‌وگو را می‌خوانید: 

ارتباطات بیشتر با صنایع مختلف

اولویت‌های کاری پژوهشگاه در سال ۱۴۰۱ چیست؟

اولویت های کاری پژوهشگاه در قالب برنامه‌ای در سامانه پژوهشگاه ارائه شده است. این پژوهشگاه در سال ۱۴۰۰ در قراردادهای برون دانشگاهی رتبه اول را داشته است و تلاش می شود ارتباطات بیشتری با صنایع مختلف از جمله وزارت نفت، شرکت های پتروشیمی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و سندیکاهای داروسازان، سموم کشاورزی و... داشته باشیم و وضعیت فعلی را ارتقا دهیم.

برخی از سرفصل های اولویت‌ ها شامل تولید مواد و حلال های شیمیایی (مواد و حلال های شیمیایی مورد نیاز دانشگاه ها و صنایع مختلف شیمیایی، دارویی و پتروشیمیایی) (درقالب طرح ملی)، ساخت مواد اولیه و موثره دارویی (در قالب طرح ملی)، ساخت مواد اولیه و موثره سموم کشاورزی وکودهای شیمیایی (در قالب ارایه طرح ملی)، ساخت کاتالیست‌ها، استخراج و تولید مواد موثره و اسانس ها از گیاهان دارویی، برنامه ریزی و سیاست گذاری در اولویت قرار دادن موضوعات چالشی فعلی و آتی جامعه که مبتنی بر دانش و فناوری های نوین است (آب، غذا، آب و هوا، انرژی، بهداشت و سلامت و ...) (در قالب طرح ملی)، بررسی اسناد و مقالات علمی و اختراعات منتشر شده در حوزه علوم و مهندسی شیمی و استفاده بهینه از آنها در تولید ثروت-همانند برنامه کاری شرکت های بخش خصوص در کشورهای توسعه یافته (کمیته ای متشکل از افراد شاخص و توانمند با رهبری پژوهشگاه) و تولید دانش فنی در حوزه های مختلف صنایع شیمیایی اولویت دار و واگذاری آنها به بخش خصوصی در راستای اشتغال زایی و ارزش افزوده هستند.

وزارت علوم در حال راه اندازی سامانه های مختلفی از جمله سامانه نظام ایده ها و نیازها (نان) برای نظم بخشی به درخواست های فناورانه وزارت خانه ها و دستگاه هاست.  این سامانه و ساختارهای مشابه جدید چقدر مفید است؟

راه اندازی این سامانه‌ها بسیار مفید و موثر و  در راستای فرمان رهبری و شعار سال است. جایگاه دانش و تولید دانش فنی فناورانه در دانشگاه ها و پژوهشگاه ها و استفاده از فناوری و نوآوری در صنعت و جامعه است. با این سامانه نیازهای فناورانه محور جامعه، صنعت و دولت مشخص می شود و مراکز علمی نیز با اطلاع از آنها، نیازهای فناورانه متقاضیان را فراهم و تامین می کند.

واردات مجدد مواد شیمیایی تولید ایران

وزیر علوم پیشنهاد تاسیس شرکتی در پژوهشگاه را دادند تا مواد شیمیایی ساده را تولید کنند. آیا این امر را پیگیری می کنید؟ عملیاتی است؟

بله یکی از اولویت های پژوهشگاه در سال جاری تولید مواد شیمیایی و حلال‌های  آزمایشگاهی و صنعتی است. شرکت های پتروشیمی در ایران بیش از ۳۰۰ قلم مواد شیمیایی تولید و با قیمت بسیار ارزان صادر می کنند. برخی از این اقلام به عنوان مواد با درجه خلوص بالا یا با تبدیلاتی که در داخل کشور نیز عملی است به مواد دیگری تبدیل شده و با چند برابر قیمت مواد صادراتی مجددا وارد کشور می شود.

برنامه پژوهشگاه این است که این مواد در پژوهشگاه تخلیص و با خلوص آزمایشگاهی عرضه شود یا اینکه برخی از آنها طی فرآیندهای شیمیایی به مواد با ارزش افزوده بالا تبدیل شود؛ مثلا تولوئن توسط پتروشیمی ها تولید می شود و به آسانی قابل تبدیل به بنزالدئید است که قیمت بنزالدئید چند برابر تولوئن است.

این مهم یکی از سرفصل ها و اولویت های کاری پژوهشگاه است. البته پژوهشگاه از قبل در این حوزه فعالیت‌ها و تجربه بسیار خوبی داشته و هم اکنون طرح جامع تری برای تولید مواد شیمیایی طراحی و تدوین شده و در دست عملیاتی کردن است.

امیدواریم وزارت علوم، وزارت نفت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق حمایت از پژوهشگران و غیره حمایت کنند تا زیرساخت های لازم برای این مهم که یک مزیت مطلق به شمار می رود، فراهم شود.

 

 

شنبه ١٠ ارديبهشت ١٤٠١ / شماره : ٢٥٨ /  تعداد نمایش :567